«Δεν επιτρέπεται η είσοδος εις τας κυρίας» !

Του Τίτου Κολώτα[*]

Η φετινή επιλογή του ανεβάσματος των «Νεφελών» από τον ΘΟΚ μας παίρνει τη μνήμη εκατό ένα χρόνια πίσω. Τότε, στο τέλος του 1907, που η Λεμεσός και όλη η Κύπρος, γνώριζε για πρώτη φορά ίσως- σύμφωνα με τα καταγραμμένα θεατρικά αρχεία- τον γνωστό για την αθυροστομία του ( κάποιοι θάλεγαν και την ... «ανθηροστομία του») Αριστοφάνη, μέσα από το έργο του «Αι Νεφέλαι». «Της Λεμεσού και της Κύπρου» τρόπος του λέγειν δηλαδή αφού όπως θα δούμε πιο κάτω, μόνο της μισής Λεμεσού το κοινό...
Μέσα όμως από την παράσταση αυτή προκύπτουν και άλλα ωραία και φαιδρά στα όρια ίσως και του ιλαροτραγικού, και εξηγούμαι:
Τον Δεκέμβρη του 1907 ο Θίασος «Αριστοφάνης» του ελλαδίτη ηθοποιού Α. Απέργη έρχεται στην Κύπρο για σειρά παραστάσεων σε μια «έκτακτη καλλιτεχνική πανήγυριν» όπως διαφήμιζε η αγγελία του στον τοπικό τύπο της εποχής.
Σύμφωνα πάντα με την ίδια αγγελία θα παιχθεί στο «Θέατρο Ακταίον», «Την Κυριακή 17 Δεκεμβρίου –Πρώτην φοράν εν Λεμεσώ- το δαιμόνιον έργον του Μεγάλου της Αρχαίας Ελλάδος Ποιητού Αριστοφάνους, Αι Νεφέλαι, εις μέρη τρία κατά αριστοτεχνικήν μετάφρασιν του Γεωργίου Σουρή ». Ο συνδυασμός Αριστοφάνη-Σουρή που σκοτώνει δηλαδή.
Η «Διαίρεσις του έργου» αποτελείτο από τρία μέρη: «Α. Η επαναστατική διδασκαλία του Σωκράτη. Β. Ο Δίκαιος λόγος και ο Άδικος Λόγος. Γ. Η κατά του Σωκράτους εξέγερσις και η καταδίκη αυτού»
«Τα πρόσωπα του Δράματος» ενσάρκωναν κατά την αγγελία πάντα, μόνο άνδρες «υποκριταί» ενώ δίπλα από το «Χορός Νεφελών» διαβάζουμε το όνομα του «υποκριτή» Δ. Γαϊτανάκη !
Να αναφέρουμε ακόμα για την ιστορία πως το «Ακταίον» κάθε άλλο παρά θέατρο ήταν βεβαίως αν και από το 1880 που κτίστηκε ως καφενείο πάνω σε «πόντε» ποντισμένο κατά το ήμισυ μέσα στη θάλασσα, χρησιμοποιείτο και για θεατρικές και κινηματογραφικές παραστάσεις- αφού η πρώτη καθαρά θεατρική αίθουσα, στη Λεμεσό, το «Θέατρο Χατζηπαύλου» κτίστηκε το 1912. Χρησίμευε ακόμα και για συναυλίες, αίθουσα διαλέξεων, καρναβαλίστικων χορών καμπαρέ με ξένες καλλιτέχνιδες και ορχήστρες, και πολλές άλλες χρήσεις. Μέχρι και την κοινωνική και πολιτική «Λέσχη Ισότης» φιλοξένησε για κάποια χρόνια.
Το πιο ενδιαφέρον όμως σημείο στην αγγελία αυτή ο μακαρίτης Απέργης μας το φυλάγει για το τέλος:
«ΕΙΔΟΠΟΙΗΣΙΣ: ΕΝΕΚΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣΤΟΜΙΑΣ ΤΟΥ ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΙΣ ΤΑΣ ΚΥΡΙΑΣ» !
Δεν νομίζω ότι χρειάζεται οποιοδήποτε άλλο σχόλιο.
Απλώς λέμε « O tempora o mores» ( « Ω καιροί ω ήθη»).



[*] Ο Τίτος Κολώτας είναι συγγραφέας-ερευνητής της Ιστορίας της Λεμεσού